Cây Ðay - Cây Thuốc Nam Quanh Ta

Cây Ðay. Tên khoa học: Corchorus capsularis L (Nguồn ảnh: Internet)

Ðay

Ðay hay Ðay quả tròn - Corchorus capsularis L,, thuộc hộ Ðay - Tiliaceae.

Mô tả: Cây thảo hằng năm cao 1-2m, màu tím nhạt, ít phân nhánh. Lá hình bầu dục nhọn, hẹp ngang, tròn ở gốc, có mũi nhọn ở chóp, nhẵn, có răng, dài 6-10cm, rộng 15-30mm; răng nhọn; đều, 2 răng dưới có lông dài, gân gốc 3-5. Hoa họp 2-3 cái một ở nách lá. Quả hình cầu hay hình quả lê dài 12mm, rộng 10-11mm, có cạnh lồi, mở thành 5 mảnh van. Hạt dẹp, có góc. Cây ra hoa tháng 6.

Bộ phận dùng: Rễ, lá và hạt - Radix, Folium et Semen Corchori Capsularis.

Nơi sống và thu hái: Cây của Ấn Độ, nhập trồng làm rau ăn và lấy sợi. Thu hái rễ và lá vào mùa hè; thu hạt vào mùa thu khi quả chín, phơi khô.

Thành phần hoá học: Lá Ðay chứa một glucosid gọi là capsulin, một hoạt chất đắng và bổ, tác dụng lên tim như digitalin của cây Dương địa hoàng. Hạt chứa một chất đắng là corchorin và 2 glucosid digitalin là corchoroside A và corchoroside B, tác dụng tương tự như digitalin đối với tim.

Tính vị, tác dụng: Ðay có vị đắng, tính nóng có độc, có tác dụng tiêu viêm, cầm máu, giải nắng nóng. Hạt Ðay có vị đắng, tính nóng, có độc, có tác dụng hoạt huyết, trợ tim. Ở Ấn Độ, nước hãm lá được xem như làm nhầy, lợi tiêu hoá, nhuận tràng, lợi trung tiện, kích thích, gây cảm giác ngon  400 miệng như một chất bổ đắng.

Công dụng, chỉ định và phối hợp: thường dùng

1. Ðề phòng say nắng và sốt do say nắng,

2. Lỵ;

3. Ho ra máu, nôn ra máu;

4. Ngộ độc cá thối. Dùng 15-30g dạng thuốc sắc. Kỵ thai. Hạt dùng khi bị sài uốn ván, vô kinh, kinh nguyệt không đều.

Liều dùng 10-15g, dạng thuốc sắc.

Ở Ấn Độ, nước hãm lá dùng trị lỵ, sốt, khó tiêu và rối loạn của gan; nước sắc rễ và quả chưa chín dùng trị ỉa chảy.

Ðơn thuốc:

1. Lỵ: Lá Ðay tươi 15-30g sắc uống.

2. Ho ra máu, nôn ra máu: Lá Ðay, Cốt khí củ, Long nha thảo, mỗi vị 9g sắc uống.

3. Ngộ độc cá thối: Lá Ðay tươi 90g sắc với 1 lượng đường đỏ mà uống.

Nguồn tham khảo: Tuyển tập 3033 cây thuốc đông y - Tuệ Tĩnh

Bài viết trên cung cấp những thông tin cơ bản về cây Ðay. Bạn đọc có thể tham khảo để điều chỉnh chế độ dinh dưỡng và cải thiện sức khỏe.

Lưu Ý

Không nên dựa vào để tự chữa bệnh do liều lượng và đặc tính thuốc có thể thay đổi tùy vào thể trạng của mỗi người.

Nếu có thắc mắc về liều lượng và các bài thuốc từ Ðay, bạn nên trao đổi trực tiếp với bác sĩ chuyên khoa y học cổ truyền.

Ðay || Cây Ðay || Corchorus capsularis L || Tác dụng của cây Ðay || Tìm hiểu về cây Ðay || Cây thuốc || Thuốc nam || Cây Thuốc nam || Cây cỏ thuốc quý || Cây dược liệu || Cây thuốc đông y || Cây thuốc quanh ta || Tra cứu cây thuốc nam || Tra cứu dược liệu