Bách Khoa Tri Thức

Như tất cả các học sinh tiểu học đều biết (hoặc, dù gì cũng từng biết), có một nhiệt độ thấp nhất: Độ không Tuyệt đối, 0 kelvin hoặc -273,15oC. Ở nhiệt độ này, các nguyên tử trở nên tĩnh, ngoại trừ một sự xáo động nhỏ không thể triệt tiêu được sinh ra bởi

Vào đầu những năm 1980, ý tưởng có cái tên kì lạ này đã được giới thiệu bởi nhiều nhà vật lý hàng đầu thế giới (và, a hèm, các phóng viên báo khoa học) như là “Lý thuyết cho tất cả mọi thứ” đã được tìm kiếm từ lâu, lý thuyết mà sẽ tập hợp tất cả các hạt hạ

Do ánh sáng cần tốn thời gian mới đến được trái đất chúng ta, việc nhìn vào không gian tương đương với việc nhìn ngược vào quá khứ, nên chúng ta có thể hy vọng rằng nếu nhìn ra ngoài các thiên hà xa xôi nhất, chúng ta cuối cùng sẽ nhìn thấy được vụ nổ Big

Mặt trời lớn đến nỗi nó có thể chịu được việc mất 4 triệu tấn mỗi giây trong vòng hàng tỉ năm mà vẫn không có một biểu hiện rõ ràng nào; dù đương nhiên là không có cơ hội nào để đo đạc nó trực tiếp. Con số đó được tính từ phương trình nổi tiếng của Einstei

Không có câu hỏi nào sâu sắc hơn câu hỏi này và đến tận thập niên 1970 chỉ có các nhà thần học và triết học cảm thấy có thể trả lời được (cộng với các sinh viên vật lý mà vẫn la cà trong các quán rượu vào giờ đóng cửa).

Đây là một trong những câu hỏi đơn giản nhưng lại có một câu trả lời thật sâu sắc đến kinh ngạc. Vẻ rắn chắc bên ngoài của mọi thứ xung quanh chúng ta thì khá phức tạp. Hãy xem xét: nguyên tử bao gồm một đám mây electron khá mong manh xoay xung quanh một h

Isaac Newton đã tin rằng lực hấp dẫn đi ngang qua không gian vô tận một cách nhanh chóng, trên cơ sở là rất khó để tưởng tượng ra được giới hạn tốc độ mà lực vũ trụ do Chúa tạo nên có thể đạt được. Điều đó vẫn chưa được trả lời cho đến khi Einstein công bố

Có lẽ khái niệm khó nắm bắt nhất trong ngành vũ trụ học chính là định nghĩa về vũ trụ như là một tổng thể của mọi thứ: không chỉ vật chất mà còn cả không gian và thời gian. Con người rất khéo trong việc lý giải các hiện tượng hàng ngày, những gì xảy ra tro

Lấp lánh, hay nhấp nháy, là kết quả của sự chuyển động hỗn loạn của bầu khí quyển của trái đất, sự chuyển động hỗn loạn đó gây ra sự chập chờn ngẫu nhiên của ánh sáng từ các thiên thể. Kích thước của hình ảnh nhấp nháy này thay đổi phụ thuộc vào điều kiện

Giống như hầu hết các câu hỏi về vũ trụ học, thật khó để tượng tượng rằng vũ trụ có thể giãn nở ra mọi hướng mà lại không có trung tâm.

Cho dù được nhìn qua một kính viễn vọng mạnh nhất, mọi ngôi sao nằm xa mặt trời trông chỉ giống như nó được nhìn qua một ống nhòm đồ chơi: chỉ là một chấm sáng nhỏ. Năm 1868, nhà Vật lý Armand Fizeau chỉ ra rằng bề rộng của một ngôi sao vẫn có thể đo được

Tất cả các phát biểu về vũ trụ sơ khai đều bắt nguồn từ việc tính toán lùi lại từ sự giãn nở hiện tại của nó. Điều này ngụ ý rằng vũ trụ trước đây nhỏ hơn nhiều, nhưng vấn đề là bao nhiêu?

Cách đây rất lâu vào năm 1755, triết gia Immanuel Kant đã đưa ra ý tưởng rằng mặt trời và các hành tinh được cô đặc lại từ một đám mây bụi và khí khổng lồ, từ đó rất nhiều kèn trống đã ca ngợi thêm “giả thiết tinh vân” này, giả thiết đã đưa ra một giải phá

Chòm sao Tiên Nữ cách chúng ta khoảng 2.200.000 năm ánh sáng và được coi là vật thể có khoảng cách xa nhất có thể nhìn dễ dàng đối với mắt trần và là thiên hà xoắn ốc duy nhất hướng về phía chúng ta.

Ngay từ khi được phát hiện vào năm 1930, vị trí của sao Diêm Vương như là hành tinh thứ 9 và xa nhất của hệ mặt trời đã luôn được đặt câu hỏi. Nó có một quỹ đạo lệch tâm và nghiêng hơn nhiều so với bất cứ hành tinh nào khác và cũng nhỏ hơn nhiều, với khối

Câu hỏi này bao hàm rất nhiều câu hỏi khác, nhất là bởi vì vũ trụ được giả định là tất cả những gì tồn tại, nên chắc chắn rằng kích thước của nó là vô hạn. Tuy nhiên, sẽ dễ hiểu hơn khi dùng từ “kích thước” của vũ trụ, bởi vì nó có một cách giãn nở rất đặc

Các phi hành gia lần đầu tiên đi vào Trạm không gian quốc tế (International Space Station, ISS) cách đây hơn bốn năm và từ khi đó họ đã được cung cấp oxygen tạo ra từ một quá trình được phát hiện bởi nhà hóa học Wiliam Nicholson cách đây hơn 200 năm: quá t

Có một thời gian khi những câu hỏi như vậy thường bị gạt đi bằng cách viện dẫn cái tên thánh của Einstein và tuyên bố “tất cả là tương đối”. Rất may, mọi thứ bây giờ trờ nên hấp dẫn hơn, dựa theo một phát hiện vũ trụ thật sự. Hiện tượng chúng ta đang chuyể

Nếu cho rằng thiên văn học là một khoa học lâu đời nhất và mặt trời mọc và lặn là những hiện tượng thiên nhiên hết sức căn bản, có thể bạn sẽ nghĩ rằng câu hỏi này đã được giải quyết nhiều thế kỷ trước. Hoàn toàn không phải vậy. Chúng ta sống trên một quả

Đây là câu hỏi khoa học thường gặp nhất, cho thấy có rất nhiều người cũng gặp rắc rối trong vấn đề lực hấp dẫn như Isaac Newton từng gặp. Bạn có thể nghĩ rằng công thức của Định luật Vạn vật Hấp dẫn sẽ giúp mọi người nắm vững vấn đề này nhưng sự thật lại k

Đây là một trong những câu đố mẹo thường được đặt ra dưới dạng “Bạn có thể nhìn xa bao nhiêu với mắt trần?”. Bạn có thể nghĩ ra nó vào khoảng 160km, giả sử là từ đỉnh Everest hay điểm nào đó cao gần như vậy.

Tuy các quầng sáng quanh sao Thổ thật sự đẹp mắt, chúng cũng không phải là duy nhất. Một hệ thống quầng tối đã được tìm thấy quanh sao Thiên Vương khi hành tinh này băng ngang qua mặt một ngôi sao mờ vào tháng 3 năm 1977. Ánh sáng từ ngôi sao bị làm mờ đi

Mặc dù các hành tinh có thể không tác động tới chúng ta theo cách mà các nhà thiên văn học muốn chúng ta tin, các sự kiện trên trái đất thì vẫn chắc chắn là bị ảnh hưởng bởi lựa hấp dẫn của các thiên thể láng giềng của chúng ta, và hậu quả thì thật sự nghi

Khả năng của việc có thêm một hành tinh nữa trong hệ mặt trời của chúng ta đã được nêu ra một thời gian ngắn sau phát hiện năm 1930 về Sao Diêm Vương (Pluto). Tuy vẫn còn tranh cãi về việc nó có xứng đáng là một hành tinh không thì cho đến nay nó cũng vẫn

Cảm giác của chúng ta về việc lên và xuống có được là do sỏi thính giác ở tai trong. Mỗi cơ quan này có một vùng cảm giác nhỏ, rộng khoảng 2mm, chứa nhiều ngàn tế bào lông. Những sợi lông nhỏ nhô ra từ các tế bào này dò tìm các chuyển động của các hạt sỏi

Có một điều hiển nhiên là, trong khi tàu thăm dò tăng thêm vận tốc khi nó tiến gần tới một hành tinh khổng lồ như sao Mộc, nó sẽ mất tất cả khi nó ra đi, chẳng tạo ra lợi ích thuần nào. Đó là điều mà một vài chuyên gia hàng đầu thế giới về du hành không gi

Bất chấp bề ngoài, mặt trăng xoay quanh trục của nó một vòng mỗi 27,3 ngày. Lý do chúng ta không nhận ra là vì nó trùng hợp với vận tốc mà mặt trăng xoay quanh trái đất, do đó đảm bảo rằng cùng một mặt sẽ luôn luôn được hướng về phía chúng ta (mặc dù có mộ

Bằng cách dội các tia laser vào các tấm gương đặc biệt được để lại trên mặt trăng bởi các phi hành gia tàu Apollo, các nhà thiên văn học đã có thể chỉ ra rằng thiên thể láng giềng gần chúng ta nhất đang đi ra xa 3,8 cm mỗi năm. Nó được tin là sự bù đắp cho

Nguyên nhân chính là do một sự kết hợp giữa trọng lực và sự bảo tồn moment góc.

Các tuyên bố rằng Trạm không gian quốc tế có thể bị phá hủy bởi sự va chạm của một viên đạn kim loại bay trên quỹ đạo thực sự có một số cơ sở. Năng lượng trong một cú va chạm như vậy thì thực sự là rất đáng sợ. Ở quỹ đạo trái đất thấp, tốc độ va chạm trung

Thường được gọi là “ảo giác mặt trăng”, điều này đã luôn thách đố con người, ít nhất là từ thời Aristotle. Nhiều người nghi ngờ rằng nó là kết quả của sự khúc xạ khi ánh trăng đi xuyên qua phần dày hơn của khí quyển. Nhưng mặc dù khúc xạ có thể có một vài

Đi vào khí quyển trái đất ở tốc độ 18.000m/s hoặc hơn nữa, hầu hết các khối mảnh vỡ vũ trụ này đều cháy hết vì quá cao để sinh ra bất cứ tiếng động nào mà chúng ta có thể nghe thấy từ mặt đất. Còn các thiên thể mà xâm nhập sâu vào khí quyển thì tạo ra một

Đây là một vấn đề chủ chốt trong cuộc tranh luận liệu sự sống có thể tồn tại ở những nơi khác trong vũ trụ không, rằng nếu sự sống là đặc biệt khó tính về các điều kiện để nó có thể phát triển mạnh, khả năng tìm thấy nó ở nơi khác là không sáng sủa gì. Mặc

Mỗi ngày cũng có hai đợt thủy triều xuống (nói cho chính xác thì là 24 giờ 50 phút, kết quả của việc mặt trăng đã di chuyển một chút trên quỹ đạo của nó). Một suy nghĩ dường như hợp lý rằng mỗi ngày chỉ có một đợt thủy triều, khi phần trái đất của chúng ta

Câu trả lời có vẻ rất rõ ràng: trái đất vẫn đang trong quá trình lạnh đi từ trạng thái nóng chảy ban đầu của nó. Tuy nhiên, việc tính toán sơ bộ tốc độ làm lạnh của một quả cầu nóng chảy có kích thước của trái đất có thể chấm dứt ý tưởng này: hành tinh chú

Ai đã từng biết qua câu chuyện Dan Dare và 2001: Một cuộc phiêu lưu không gian, chắc sẽ tưởng tượng là các trạm không gian bay bên trên chúng ta sẽ thực hiện một sự xoay tròn ổn định để tạo cho những người sống trong đó cảm giác về trọng lực nhờ hiệu ứng l

Không có gì đáng ngờ rằng, vào lúc nào đó trong tương lai các cực từ trường của trái đất sẽ đảo ngược. Những nghiên cứu về dung nham cổ đại đông đặc lại theo hướng từ trường khi bị làm lạnh, cho thấy rằng sự đảo ngược như vậy đã xảy ra 20 lần trong vòng 5

Nếu cứ hình dung theo bộ phim khoa học viễn tưởng Star Trek, vũ trụ có đầy các dạng sống trông rất giống con người, ngoại trừ việc họ có các lỗ tai nhọn hay ngón tay trỏ toả sáng. Nếu vũ trụ của chúng ta thật sự là vô hạn (và như triết gia La Mã Lucretius

Tháng 2 năm 1975, các nhà địa chấn học Trung Quốc, sau khi phát hiện một loạt các chấn động truyền qua tỉnh Haicheng, đã đưa ra lời cảnh báo rằng một trận động đất lớn sắp nổ ra ở Manchuria. Các cuộc di tản đã được tiến hành và hàng ngàn mạng người đã được

Hình dạng của một vật thể là kết quả của nhiều lực khác nhau tác động lên nó. Đối với các hành tinh, khối lượng khổng lồ của nó đã khiến cho trọng lực trở thành lực quan trọng nhất. Bằng việc kéo các vật chất lại với nhau với một lực mạnh như nhau ở các kh

Đó không phải là điều gây tò mò duy nhất về hoạt động của mặt trời trong mùa đông: ngày mặt trời lặn sớm nhất không trùng với ngày ngắn nhất mà lại xảy ra sớm hơn một tuần. Tất cả những sự bất thường này đều là kết quả của hai đặc điểm của hành tinh chúng

Hơn 40 năm sau khi các phi hành gia bắt đầu thám hiểm không gian, vẫn không có một định nghĩa được chấp nhận rộng rãi rằng nó bắt đầu từ đâu. NASA từ lâu đã có một truyền thống trao thưởng cho bất kỳ ai đến được độ cao 80km, chứng tỏ rằng họ đã từng vào kh

Đây có vẻ như là một lời tuyên bố rất kì lạ, vì như mọi người đều biết, nước đá chiếm nhiều thể tích hơn so với một khối lượng nước tương đương (đó là lý do vì sao nó có thể nổi). Vì vậy, có thể bạn cho rằng, nếu khối băng trôi Bắc cực được nghiên cứu rất

Biển cả chứa rất nhiều hợp chất bị các cơn mưa rửa trôi sau khi hòa tan các chất hóa học trong các tảng đá lộ thiên. Hoàn toàn tự nhiên, những chất có nhiều khả năng nhất để đến được biển chính là những chất tan trong nước nhiều nhất, đó là Cl và Na - thàn

Cách đây gần một thế kỷ, những chuyến thám hiểm của cả Robert Scott và Ernest Shackleton đã tìm thấy bằng chứng, dưới dạng than đá và dương xỉ hóa thạch, rằng Nam cực không phải luôn luôn là một miền đất hoang vu đóng băng. Một bằng chứng ấn tượng hơn bao

Nếu bạn muốn giảm cân tức thì và cảm thấy thú vị thoải mái trong thời gian giảm cân đó thì hãy lên một chuyến bay tới Singapore hay Quito. Nằm gần đường xích đạo, những thành phố này gánh chịu hầu hết hiệu ứng ly tâm hoàn toàn của sự xoay trái đất, làm giả

Trong quyển sách Nguồn tài nguyên cuối cùng (The Ultimate Resource), nhà kinh tế học Julian Simon đã tuyên bố, ngược lại với những khẳng định mang tính diệt vong, thế giới sẽ không bao giờ cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên. Theo Simon, trí thông minh sáng tạ

Năm 2000, những câu chuyện khải huyền bắt đầu truyền bá về khả năng sụp đổ của Cumbre Vieja, một núi lửa trên đảo La Palma thuộc quần đảo Canary. Sườn phía tây của nó tách ra khỏi phần còn lại và trông như sắp rơi xuống biển. Với một khối lượng ước tính kh

Nguyên nhân của nó liên quan nhiều đến ánh sáng mặt trời hơn là sức nóng, và sự tiến hóa dường như đã tập trung vào ánh sáng thay vì phải băn khoăn về sức nóng, điều mà dù sao chúng ta cũng có thể kiểm soát tương đối dễ dàng bằng cách đứng trong bóng râm v

Vị trí của bắc từ trường phương Bắc chưa bao giờ trùng với hướng Bắc thật sự và nó cũng không nằm cố định theo những báo cáo bắt đầu cách đây từ hơn 500 năm và cho tới giữa thế kỷ 19 thì nó còn cách xa hơn bao giờ hết. Sau đó, cách đây khoảng 150 năm, nó b