Những điều thú vị về loài voi

Hình minh họa: Những điều thú vị về loài voi. Bách Khoa Tri Thức

(Nguồn ảnh: Internet)

Những điều thú vị về loài voi

Trên mặt đất, voi là loài động vật to lớn nhất. Voi cũng là loài động vật được trẻ em rất yêu thích nhất. Chúng không chỉ thông minh, hiểu tính người mà còn chăm chỉ cần cù. Sau khi trải qua huấn luyện, chúng có thể làm rất nhiều việc cho con người.

Chúng ta đều đã từng được nghe nhiêu câu chuyện lý thú có liên quan đến loài voi. Có một câu chuyện kể rằng loài voi trước khi chết đều tự mình đi đến một nghĩa trang bí mật mà tổ tiên để lại, không ai có thể tìm được nghĩa trang này. Điều này cũng lý giải một trong những hành vi khó hiểu của loài voi. Có một câu chuyện cổ tích khi giải thích về nguyên nhân tại sao vòi voi lại dài như vậy cho rằng là vì khi voi uống nước ở bên bờ hồ bị cua kéo dài ra. Loài voi cũng “thù dai” với những người vô cớ làm hại chúng, chúng sẽ vô cùng phẫn nộ đi tìm người đó để báo thù. Hành vi này không giống với những động vật bình thường khác. Voi rất thông minh, trải qua nhiều năm nghiên cứu, chúng ta mới hiểu rõ đôi chút về loài voi. Tuy nhiên, chúng ta vẫn chưa hiểu được về việc tại sao chúng lại hành động có kỷ luật như vậy và mối quan hệ của chúng trong bầy đàn.

Tại sao voi lại có vòi dài đến như vậy?

Các nhà động vật học cho biết, vài chục triệu năm trước, vòi voi không dài như vậy, hơn nữa thân hình chúng cũng không to lớn như bây giờ. Loài voi này chính là tổ tiên của loài voi Châu Á và loài voi Châu Phi hiện nay. Loài voi xuất hiện cách đây 40 triệu năm trước có kích thước thân mình gần giống như loài lợn rừng và loài lợn mũi vòi mà chúng ta nhìn thấy ở trong vườn bách thú. Trải qua nhiều năm thay đổi, thân hình của loài voi bắt đầu trở nên to dần. Tổ tiên trực tiếp của loài voi hiện nay là loài xuất hiện cách đây 20 triệu năm trước. Lúc đó trên bề mặt các lục địa trên Trái Đất được che phù bởi một vùng thảo nguyên rộng lớn, loài ngựa hoang và bò hoang chạy trên các thảo nguyên lớn. Loài voi cũng thuộc giống động vật ăn cỏ, không thể không cạnh tranh với các loài đó để tranh giành không gian sống. Trong môi trường sống đó, ngoài cỏ ra, voi còn chọn những thức ăn khác là vỏ cây, lá cây tương đối cứng. Tuy nhiên, tiêu hóa thức ăn, hấp thụ thức ăn và sống dựa vào nguồn thức ăn thiếu chất dinh dưỡng lại rất có lợi cho việc duy trì hình thể tương đối lớn của loài voi.

Cái đầu to dài và bốn chi to khỏe rõ ràng không thuận tiện cho việc gặm cỏ dưới mặt đất của loài voi. Điều đó có nghĩa là đối với những loài động vật ăn cỏ có thân hình to lớn, một cái miệng dài hay là một “cánh tay” có thể cử động một cách mềm mại, thoải mái là không thề thiếu. Thế nên trong quá trình tiến hóa lâu dài, môi trên và mũi của loài voi hợp thành một, đống thời cũng không ngừng duỗi dài ra trở thành cái vòi dài và cử động thoải mái như hiện nay.

Giữa các con voi có mối liên hệ rất mật thiết. Có người từng nhìn thấy trường hợp hai con voi kẹp một con voi khác bị thương ở giữa, dìu nó đi. Điều đó chứng tỏ một cách hình tượng “mối liên hệ xã hội” của loài voi vững chắc như thế nào. Xã hội của loài voi cơ bản là xã hội mẫu hệ, tồ chức bầy đàn chủ yếu do voi mẹ, các voi chị em và voi con tạo thành. Những con voi đực sau khi trưởng thành sẽ tách ra khỏi bầy đàn hoặc gia nhập vào một bầy đàn tạm thời khác do voi đực hợp thành hoặc sinh sống độc lập. Trong hệ thống xã hội như vậy, việc quen biết lẫn nhau giữa những con voi riêng lẻ là vô cùng quan trọng. Bên cạnh đó, để có thể quen biết thì chúng nhất định phải truyền tin cho nhau. Để có thể truyền thông tin cho nhau voi dùng rất nhiều cách, ví dụ như dùng vòi, tai to, đầu, đuôi... để làm ra đủ mọi tư thế truyền tín hiệu thị giác; từ họng, vòi phát ra các âm thanh truyền đi tín hiệu thính giác. Tín hiệu thính giác phân ra làm hai loại: tiếng gầm và âm thanh giống như tiếng kèn phát ra từ mũi. Loài voi có thể phát ra tín hiệu âm thanh thấp tần với tần số rất nhỏ để có thể tiến hành liên lạc với nhau ở khoảng cách xa. Khứu giác nhạy bén của loài voi có thể giúp chúng giao tiếp với nhau, đây cũng là một trong những tác dụng của cái vòi voi.

Đối với khứu giác không nhạy bén lắm của con người thì có lẽ rất khó hiểu được tầm quan trọng của tín hiệu khứu giác đối với việc sinh tồn. Tuy vậy, chúng ta chỉ cần quan sát hành vi của loài voi là có thể có được những bằng chứng gián tiếp để nhận biết tầm quan trọng này. Chúng ta chăm chú quan sát sẽ phát hiện khi loài voi di chuyển và đứng im, cái vòi của chúng không ngừng đung đưa qua lại. Đây chính là lúc loài voi dùng cái vòi của mình thu thập các tín hiệu về mùi từ khắp các phương hướng.

Nếu hai con voi quen biết nhau gặp nhau, vòi của chúng sẽ bắt đầu trở nên bận rộn. Nó chạm vào vòi, mồm, mắt, tai, chân và cơ thể của con voi đối phương. Phía trước vòi của loài voi là những chiếc lông mảnh có cảm giác nhạy bén. Các nhà khoa học cho rằng đây là cách để chúng xác nhận “khuôn mặt” của đối phương. Đương nhiên chúng cũng dùng vòi để nhận biết mùi của đối phương. Các nhà khoa học khi nghiên cứu phẩn đầu vòi voi đã phát hiện ra vị trí tuyến nội tiết đặc biệt có tác dụng trong việc liên lạc giữa loài voi với nhau. Tuyến này có thể tiết ra một chất có mùi đặc biệt. Trong loại tuyến nội tiết này, quan trọng nhất là tuyến đầu nằm ở huyệt thái dương. Trong những tấm ảnh chụp về loài voi, chúng ta có thể nhìn thấy một đốm nhỏ giống như giọt mổ hôi trên huyệt thái dương của chúng, đầy là chất tiết ra của tuyến đầu. Điều thú vị là, người cổ đại cũng đã chú ý đến tuyến đầu của loài voi, trong những bức tranh vẽ voi ma mút mà người cồ đại vẽ trong các hang động, trên phần đầu của nó cũng có thể thấy rất rõ vết tích của loại chất tiết ra này.

Chúng ta chỉ có thể nhìn thấy chất tiết ra ở tuyến đầu loài voi đực Châu Á. Còn đối với loài voi Châu Phi, bất kể là con đực hay con cái, trưởng thành hay còn bé chất tiết ra từ tuyến đầu chúng đều rất rõ rệt.

Nếu một con voi lạ nào đó đi lại gần bầy đàn voi thì thủ lĩnh của đàn voi sẽ tiết ra chất từ tuyến đầu quệt lên trên cây cối và các vật khác để cảnh cáo những “kẻ lạ mặt”. Chúng ta cũng có thể giải thích ý nghĩa của những hành vi này là định ra “phạm vi thế lực”. Còn đối với những con voi lạ, chúng tỏ ra rất hung dữ với những cái cây có thứ chất tiết ra từ tuyến đầu, thậm chí đến mức tấn công những cái cây này.

Khi những con voi hưng phấn hay căng thẳng, chất này sẽ tiết ra nhiều hơn. Khi những con voi con chơi đùa cũng sẽ xuất hiện thứ chất này. Đối với từng con voi, thành phần của chất này cũng không giống nhau. Vì vậy, thông qua việc phân biệt các mùi khác nhau, voi có thể nhận biết được nhau.

Loài voi có thể dùng cái chân to như cái cột đình của mình để giẫm chết một con sư tử hay một con hổ, quả không hổ danh là loài động vật to nhất, khỏe nhất hành tinh. Loài voi có bản lĩnh đặc biệt, thông qua việc trao đổi thông tin với nhau chúng có thể bảo vệ bản thân và bầy đàn không bị làm hại. Chúng ta không thể không ngạc nhiên trước bản lĩnh xuất sắc và trí tuệ thông minh của loài voi. Quả thật, chúng ta phải khẳng định rằng, loài voi và các loài động vật khác có một

ý nghĩa rất quan trọng đối với loài người. Chúng ta biết còn rất ít về những loài động vật này, cần phải có những nỗ lực nghiên cứu và tìm hiểu sâu hơn nữa.

Những điều thú vị về loài voi || Bách Khoa Tri Thức || Khám phá thế giới