Bách Khoa Tri Thức

Khi chú mèo cảm thấy dễ chịu, được chủ ve vuốt, nó thường phát ra âm “rù...ù...ù, rù...ù...ù” khe khẽ. Tiếng “rù” ấy là do các thanh đai trong cuốn họng của nó rung lên nhè nhẹ khi mèo hít không khí vào phổi, không khí đi qua “hộp âm” (voice box) trong đó

Có con chó cưng, bạn sẵn sàng chia sẻ phần ăn của bạn cho nó. Con chó sống trong nhà, làm bầu làm bạn với bạn, bạn đi đâu nó đi theo đó, cứ như bóng với hình. Như vậy, chắc bạn tưởng bạn nhìn thấy thế giới này như thế nào thì chó cũng nhìn thấy như thế ấy?

ở thành phố, chắc bạn không có dịp để thấy sự kiện một chú chó, sau khi gặm chán một khúc xương to rồi bèn đào lỗ chôn khúc xương đó.

Vâng, tinh tinh là loài khỉ, nhưng là loài khỉ đặc biệt. Và nó là loài khỉ thông minh hơn hết. Khỉ thuộc lớp động vật có vú cao cấp nhất mà ta gọi là “linh trưởng” trong đó bao gồm cả loài người. Tất cả các giống khỉ đều có lông mao, thường sống trên cây,

Loài cầm thú có thể bị rụng lông và thay thế bằng một lông khác. Chẳng cứ gì cầm thú (chim và loài vật) mà ngay cả các giống lưỡng thê, bò sát thậm chí cả sâu bọ cũng “thay lông, lột da”.

Loài vật giống con người là loài nhân hầu (người khỉ: ape). Chẳng những nhân hầu có cột (xương) sống như con người, mà bàn tay cũng có ngón cái chĩa ngang như con người, khiến cho ngón cái cùng với ngón tay kia tạo thành một “vòng”. Nhờ đó mà nó nắm rất ch

Có rất nhiều lý do khiến con vật không thể nói - nghĩa là dùng âm thanh để biểu đạt tư tưởng - như con người. Hầu hết những gì có vẻ thông minh mà con vật làm được chẳng qua là kết quả kết thừa của một vài động thái nào đó thôi. Những động thái này chỉ biể

Cách nay rất lâu người ta thực hiện những cuộc du hành dài ngày gian nan và nguy hiểm để thám hiểm những vùng đất xa lạ. Những nhà thám hiểm này khi trở về cũng đem theo rất nhiều câu chuyện ly kỳ về những quang cảnh lạ lùng mà họ đã nhìn thấy. Họ thường k

Ta nên biết có hai loại hoang mạc (sa mạc). Có loại hoang mạc chỉ có đá trơ trụi và “biển” cát chập chùng với những gò cát luôn thay hình đổi dạng, nơi mặt trời như đổ lửa xuống. Có hai loại hoang mạc - như hoang mạc Gobi chẳng hạn - thì lại lạnh cắt da. B

Theo các nhà khoa học thì loài khủng long đầu tiên xuất hiện trên địa cầu cách đây khoảng 180 triệu năm và bị tuyệt diệt cách đây khoảng 60 triệu năm. Nghĩa là rất lâu trước khi con người xuất hiện trên địa cầu, thậm chí, rất lâu trước khi có sự hiện diện

Trong truyện cổ dân gian trên khắp thế giới đều có nhũng truyện nói về con vật to lớn, dữ tợn khủng khiếp. Đó là loài rồng.

Trong thực tế ngày nay, quay nhìn bất cứ nơi nào ta cũng thấy bóng dáng hoặc một hình thức nghệ thuật nào đó. Đồ đạc, bàn ghế, thảm, chén, dĩa, xe hơi, đồng hồ cho đến quần áo... tất cả không nhiều thì ít đều có bóng dáng của một hình thức nghệ thuật nào đ

Giả sử trong khu phố bạn có một gian thương chuyên bán “đồ dỏm” cho bạn với giá cắt cổ. Bạn vận động tất cả bà con trong khu phố không thèm mua hàng của hắn nữa. À, bạn và bà con trong khu phố đang thực hiện một cuộc tẩy chay.

Các nhà thiên văn thời cổ đã họa hình vũ trụ như thế nào? Những gì ta biết về vũ trụ đã khiến cho ta hình dung ra vũ trụ khó hơn người xưa. Ngày nay, đối với ta vũ trụ không chỉ bao gồm trái đất và hệ thống của mặt trời mà còn cả dải ngân hà - trong đó có

Mỗi quốc gia đều lấy làm hãnh diện về tòa nhà hành pháp, nơi vị nguyên thủ quốc gia sinh sống và làm việc trong nhiệm kỳ của mình. Ở Hoa Kỳ, tòa nhà ấy được gọi là tòa Bạch Ốc (tòa Nhà trắng). Hàng năm có hàng trăng ngàn người đến đây để chiêm ngưỡng hoặc

Con người thường tự đồng hóa mình với loài cầm thú mà họ ưa chuộng hoặc cảm phục. Chắc có lẽ bạn đã từng thấy hình tượng con rồng, con sư tử trong quốc huy của nhiều quốc gia hoặc trong các huy hiệu hoàng gia?

Nam cực là một lục địa mênh mông, lớn bằng tổng diện tích của cả châu Âu và Hoa Kỳ cộng lại. Nói cách khác, đó là một lục địa có diện tích đứng vào hàng thứ năm trong các lục địa. Nam cực, tất nhiên nằm ở tận cùng phía Nam trái đất.

Bạn thử nghĩ xem có cái gì tự nó quay hoài, chuyển động hoài mà không cần nhiên liệu không? Cụm từ “vĩnh cửu” được hiểu theo nghĩa đó. Tuy nhiên, khi nói đến chuyện động cơ vĩnh cửu ta thường liên tưởng đến một cái máy hay một công cụ gì đó đặc biệt, rất đ

Khuynh diệp là một giống thực vật bản địa của châu Úc (Australia). Tại đó nó được gọi là “bạch đàn nhựa” hoặc cây “vỏ sợi”. Ngày nay nó được đem trồng hầu khắp các nơi trên thế giới như châu Âu, nước Algerie, Ai Cập, Ấn Độ, Nam Mỹ và miền Nam Hoa Kỳ.

Khi nói “quốc gia” hay “nước” ta thường hiểu là một nước độc lập có lãnh thổ và chủ quyền riêng. Một quốc gia nhỏ nhất thế giới có đủ các yếu tố vừa nêu trên là quốc gia Vatican. “Nước” Vatican nằm trong thủ đô La Mã của nước Ý. Diện tích đất đai của nước

Án tử hình là hình phạt bắt tội phạm phải chết. Ở những quốc gia có án tử hình thì chính quyền sẽ thi hành án đó theo những thủ tục pháp lý ấn định liên quan đến tội phạm.

Tại sao một ngày có hai mươi bốn giờ? Câu trả lời đơn giản đến mức tức cười, nhưng lại rất đúng: “Đó là tại con người muốn vậy”.

Hiện nay trên khắp thế giới, nhiều chính quyền và nhân dân phát động những chiến dịch hô hào, kêu gọi bảo vệ sinh thái. Cụm từ “bảo vệ sinh thái” mang nhiều ý nghĩa đối với nhiều người.

Khắp nơi quanh ta đều có không khí. Bất cứ một cái hang, cái lỗ, khe... nghĩa là bất cứ một “khoảng trống” nào cũng đều chứa không khí. Mỗi khi ta hít vào, phổi ta lại chứa đầy không khí. Ta không nhìn, không thấy, không ngửi, không nghe, không sờ, không c

Ít có cái gì nhiều chuyện lôi thôi, rắc rối như cỏ dại. Khi “nhà vườn” gieo trồng một loại hạt giống nào đó và mong có thu hoạch từ loại hạt giống đó thì tất cả những gì khác mọc chen vào (mà họ không cố ý gieo) đều bị họ gọi là “cỏ dại”.

Cách nay khoảng hơn mười hai thế kỷ có một dân tộc sống ở các đảo miệt Bắc Âu nay là các nước Thụy Điển, Na Uy và Đan Mạch. Họ được gán cho cái tên là “Viking” cò lẽ là do chữ (hay do âm) “Vik” mà người Âu dùng để gọi miền đất sinh sống của họ thời bấy giờ

Một trong những dân tộc quan trọng nhất sống ở châu Mỹ từ trước thời Columbus là dân tộc “Aztec”. Họ sống trong vùng thung lũng ngày nay được gọi là Mexico city. Những người Mỹ “da đỏ” này đã tạo dựng nên lịch sử từ rất lâu trước khi người Âu vượt biển đến

Nền văn minh Incas có ít nhất từ 400 năm trước khi Columbus phát hiện ra châu Mỹ.

Ít khi nào có một tên cướp lại được coi là một vị anh hùng. Nhưng Robin Hood thì lại khác. Mọi người đều coi tên cướp là một tội phạm nhưng Robin Hood đã cướp của những tên trọc phú gian ác để chia cho dân nghèo. Tuy nhiên, Robin Hood có phải là nhân vật c

Socrates nổi danh là một nhà hiền triết mẫu mực, lý tưởng. Ấy vậy mà một trong những nguyên tắc của ông lại là “hãy tự biết mình”, bởi vì theo ông sự khôn ngoan là nhìn nhận mình chẳng biết gì cả.

Đã bao giờ bạn nghe có ai nói cụm từ “gót chân thần Achille” chưa và nếu đã nghe thì bạn có hiểu ý nghĩa của cụm từ ấy không? Achille là ai vậy? Cụm từ này có gốc gác từ một vị anh hùng vĩ đại nhất trong thần thoại Hy Lạp. Khi Achille ra đời, nữ thần Fates

Người “Mỹ” đầu tiên đặt chân lên lục địa mang tên là châu Mỹ hiện nay từ bao giờ? Chẳng ai biết! Muốn biết lịch sử xa xưa của những người này cũng đành thua luôn, tất nhiên! Nhưng sau đây là những phỏng đoán “có thẩm quyền” nhất.

Đã có thời người ta tin rằng cùng chung sống với loài người trên mặt đất này còn có những tạo vật khác nữa có phép thần thông, có quyền năng bí thuật. Những tạo vật đó khi thì được gọi là thần, là tiên, khi thì được gọi bằng một tên riêng có liên quan đến

Từ năm 1700 trở về trước, tại châu Mỹ có nhiều bộ lạc người da đỏ sinh sống. Một trong số các bộ lạc này đã đắp những ngọn đồi nhỏ (cái gò) bằng đá, vỏ sò, đất và đất sét. Họ đã được đặt cho một cái tên nôm na là “thợ đắp gò”.

Ngày lễ Phục Sinh năm 1722, một vị Đô đốc Hải quân Đức tên là Jacob Roggeveen đổ bộ lên một hòn đảo cỏ mọc um tùm trên biển Nam Thái Bình Dương. Ông đã đặt tên cho đảo này là “Phục Sinh” - tiếng Pháp là Pâques - và đã phát hiện ra một nơi thật là lạ lùng.

Nếu có ai nói rằng có một thành phố mà các đường phố, các “xa lộ” chỉ là những con kinh thì chắc bạn khó tin và cho là “xạo”. Nhưng, quả thật là có một thành phố “khác thường” như vậy. Những con kinh ấy đã có từ trước khi thành phố được xây dựng. Thành phố

Chắc bạn không biết sông Nile đã đưa ra một câu đố. Từ hàng ngàn năm qua, câu đố đó đã làm cho không biết bao nhiêu con người suy nghĩ nát óc mà không sao giải được.

Khi tìm hiểu những công trình của người xưa, ta thường tìm kiếm và đào bới để tìm chứng tích. Cũng có trường hợp chẳng phải tìm kiếm, cũng chẳng phải đào bới vì người xưa đã để lại những chứng tích đồ sộ qua những kiến trúc khổng lồ trên mặt đất. Trong số

Cách nay hàng triệu năm thì mực nước Biển Chết lúc đó cao hơn mực nước Biển Chết ngày nay tới 300m, nghĩa là, cao hơn cả mực nước Hồng Hải (Biển Đỏ) hiện nay nữa kìa. Thời đó thì trong Biển Chết có các sinh vật. Thế rồi, có một thời khô hạn kéo dài, nước b

Biển ở đây cũng theo đúng nghĩa đen, nghĩa là một vùng nước mặn, lớn. Chết ở đây, nghĩa đen hay nghĩa bóng? Hình như là cả hai nghĩa đen và bóng đều đúng cả.

Nếu bạn đi du lịch nước Ý thì nhất thiết bạn phải thăm viếng Pompeii, một nơi có phong cảnh thanh tú nhất nước - Hơn nữa, nơi đây có một thành phố cổ trên 2.000 năm mà bạn có thể chiêm ngưỡng, học hỏi được nhiều điều.

Ngay từ thời cổ Hy Lạp đã có câu chuyện đề cập tới một hòn đảo, một lục địa có tên là Atlantis bị biến mất. Theo câu chuyện thì Atlantis là một hòn đảo rất lớn trong Đại Tây Dương, phía Tây bán đảo Gibraltar và được coi là một “bồng lai tại thế”. Cũng theo

Gia đình là đơn vị căn bản của tổ chức xã hội ta đang sống ngày nay. Gia đình trực hệ và bàng hệ làm thành “nhóm” hay “tộc”. Nhưng những bộ lạc thời xưa và nhiều dân tộc thời nay vẫn sống theo phương thức tổ chức xã hội khác với ngày nay. Trong số các phươ

Việc các chính quyền điều tra dân số thì đã có từ lâu. Ít ra cũng từ khi Đức Chúa Giêsu ra đời, như Kinh Thánh đạo Thiên Chúa đã ghi lại. Tập tục này cũng xưa và chẳng kém gì tập tục các nhà cầm quyền thu thuế và thành lập quân đội. Thời xưa, mục đích của

Thú “sưu tập tem thư” được một người Anh đặt cho một cái tên rất “kêu” là philately. Từ này có gốc Hy Lạp là philos nghĩa là yêu thích, và telos nghĩa là thuế, đó là một thú tiêu khiển riêng của hàng triệu người trên thế giới từ trên một thế kỷ nay. Bưu đi

Ai cũng biết người đầu tiên “phát hiện” ra châu Mỹ là ông Columbus. Thế tại sao không lấy tên ổng mà đặt cho lục địa này? Lý do có thể coi như sự tình cờ của định mệnh. Trong cuộc hải hành đầu tiên, ông đã nhìn thấy “đất liền” vào buổi sáng sớm ngày 12 thá

Tuyết có cấu tạo đơn giản lắm, vì thực chất nó chỉ là nước bị đóng băng mà thôi. Thế nhưng, tại sao trông nó lại trắng tinh trắng ngần vậy nhỉ?

Một trong những hiện tượng thời tiết bất thường nhất mà ta có thể gặp là mưa đá. Nhìn và nghe tiếng mưa đá là điều đáng lắm. Nhưng tai hại do mưa đá gây ra cũng rất dễ sợ. Súc vật, kể cả người, bị chết vì mưa đá không phải là chuyện hiếm đâu.

Trong lúc giông bão, có nhiều người run sợ khi nghe thấy tiếng sấm nổ ầm ầm. Thật ra chẳng có gì mà phải sợ sấm. Khi ta nghe được tiếng sấm thì luồng điện gây ra tiếng sấm “nổ” đã tác động xong rồi. Ta thấy chớp lóe lên rồi mới nghe tiếng sấm mà, phải khôn

Bão tố, sấm sét thì ta đã quá quen thuộc rồi. Thường thì chỉ có bão tố từng khu vực. Nhưng có loại bão tố tác động trên cả hàng trăm ngàn km2. Bão loại này được gọi là bão xoáy. Trong bão xoáy thì gió thổi dồn về hướng trung tâm vùng áp suất thấp. Nhưng đi