Bộ tư lệnh tối cao trong cơ thể

Hình minh họa: Bộ tư lệnh tối cao trong cơ thể. Bách Khoa Tri Thức

(Nguồn ảnh: Internet)

Bộ tư lệnh tối cao trong cơ thể

Trong mùa đông giá rét, mọi người đều tìm thêm áo để giữ ấm cơ thể, lắp đặt thêm máy sưởi trong nhà. Mùa hè nóng bức, không chỉ cởi gấp những chiếc áo chống lạnh dầy cộm, mà còn phải lắp đặt thêm thiết bị giảm nhiệt. Hạ đi đông tới, cơ thể con người vẫn có thể điều tiết hoạt động tương ứng với thời tiết nóng lạnh, để thích ứng hoàn cảnh thiên nhiên. Cơ bắp và xương cốt trong chốc lát đã làm được những động tác ứng biến diệu kỳ để ứng phó với những trận tấn công bất ngờ từ ngoài vào. Nhắm mắt lại và im lặng suy nghĩ, chúng ta có thể trở về với lịch sử ngàn năm, có thể hồi tưởng lại một thời gian khó quên trong cuộc đời, và cũng có thể tưởng tượng ra tương lai tươi đẹp vào mấy mươi hay mấy trăm năm sau. Tất cả các hoạt động đó đều là do hệ thần kinh của chúng ta điều khiển.

Hệ thần kinh người do hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên hợp thành. Hệ thần kinh trung ương bào gồm não và tủy (trong xương sống). Hệ thần kinh ngoại biên bao gồm thần kinh não, dây thần kinh cột sống và dây thần kinh thực vật.

Hệ thần kinh trung ương là bộ phận tư lệnh tối cao có nhiệm vụ tiếp nhận, cất giữ các tin tức bên trong và ngoài cơ thể, đồng thời tiến hành phân tích phán đoán rồi cho ra quyết sách, đưa ra các mệnh lệnh đến khắp các bộ phận trên cơ thể. Hệ thần kinh ngoại biên như liên đội thông tin, phụ trách việc truyền tin tức và mệnh lệnh.

Vị tư lệnh tối cao trong cơ thể là ai?

Hệ thần kinh trung ương là bộ tư lệnh tối cao trong cơ thể, do não và tủy xương sống cấu tạo thành. Não lại do đại não, tiểu não, gian não, trung não, cầu não và hành tủy tạo nên. Nó thống soái hoàn toàn hệ thần kinh trung ương và hệ thần kinh ngoại biên, điều tiết khống chế các hoạt động của các cơ quan khác. Ví dụ: khi vận động mạnh, không riêng hệ thống vận động - xương cốt và cơ bắp tăng cường vận động; tim cũng đập mạnh hơn, phổi cũng hô hấp gấp gáp hơn. Một ví dụ khác: khi bạn đang đi bộ bình thường, theo thứ tự chi trên đong đưa và chi dưới di chuyển được tiến hành xen kẽ có trật tự, như thế bước đi của bạn mới vững vàng, mạnh mẽ. Trên sân vận động một vận động viên thể thao hoặc vận động viên nhảy cầu nước, trong một thời gian ngắn anh ta có thể hoàn thành động tác phức tạp vô cùng đẹp mắt. Võ sĩ quyền Anh trong nháy mắt có thể tấn công dồn dập, chính xác vào chỗ hiểm của đối phương. Tất cả các hoạt động này đều đặt dưới sự ra lệnh và chỉ huy của đại não, thông qua hệ thần kinh khống chế các cơ quan hữu quan trong cơ thể để hoàn thành các hoạt động. Đại não thao túng toàn bộ hệ thần kinh, khống chế toàn bộ cơ thể, đúng là một vị lãnh đạo tối cao đầy quyền năng.

Con người là kẻ thống trị trên trái đất, đó là nhờ công lao của đại não. Trong thế giới động vật, không có đại não của bất kỳ một loại động vật nào có thể sánh với đại não của người. Đại não của người phát triển nhất.

Đại não người do hai bán cầu đại não hợp thành. Giữa chúng được nối liền bằng thể chai. Ngoài mặt của bán cầu đại não là một lớp chất xám, gọi là lớp vỏ đại não. Bề mặt của lớp vỏ đại não có vô số rãnh, gò lồi lên lõm xuống. Những rãnh gò này tạo nên cho lớp vỏ đại não một diện tích ước khoảng một trang báo loại bình thường, có thể dung nạp 14.000.000.000 tế bào thần kinh. Các khu vực khác nhau trên vỏ đại não thi hành những chức năng khác nhau, quản lý những vị trí khác nhau của cơ thể, chúng ta gọi những khu vực chức phận này là trung ương thần kinh. Trung ương thần kinh có vai trò khá quan trọng, bao gồm: trung khu ngôn ngữ, trung khu thị giác và thính giác v.v...

Ví dụ: vì bán cầu đại não quản lý cơ thể mang tính đối bên, trung khu vận động thân thể bán cầu đại não phải chi phối vận động của cơ bắp bên trái. Trung khu cảm giác của da, cơ thịt các nơi bên trái, cho nên khi mình và tứ chi bên trái tê liệt, thường thì trung khu vận động thân thể bán cầu đại não phải hoặc các cơ quan thần kinh có quan hệ với nó liền sinh bệnh.

Trước mắt rất nhiều nhà khoa học đang mô phỏng chức năng của đại não, chế tạo ra máy tính điện tử, để người máy thay con người làm nhiều việc hơn nữa.

Đại não - viên quan tư lệnh của cơ thể người - có cấu tạo vô cùng phức tạp mà vô cùng chính xác, tỉ mỉ. Qui tắc hoàn thành công tác chỉ huy có hiệu quả của nó cũng đang được nghiên cứu. Cũng có thể nói như thế này, đại não là cơ quan còn nhiều câu đố bí hiểm nhất trên cơ thể con người. Nhưng sự hiểu biết của chúng ta về nó chỉ là nhìn con báo qua ống tre (ý nói cách nhìn bị hạn chế - ND), chỉ thấy đốm của nó. Dự tính vào thế kỷ XXI, khoa học nghiên cứu về đại não sẽ trở thành mục tiêu chính. Tới lúc đó, năng lực của máy điện toán trên một phương diện nào đó sẽ vượt xa bộ não con người.

Vị lãnh đạo tối cao - đại não - trải qua trọn ngày làm việc căng thẳng, tới tối cần được nghỉ ngơi. Đối với đại não, giấc ngủ là cách nghỉ ngơi có hiệu quả nhất. Đây là vì tế bào thần kinh của đại não đã tiêu hao chất dinh dưỡng vào ban ngày, trong quá trình ngủ nó có thể bù đắp được đầy đủ; đồng thời lớp vỏ của đại não và các bộ phận của tế bào thần kinh đạt được sự nghỉ ngơi thoải mái nhất, giải trừ được mệt mỏi của cả ngày. Nếu một người thường mất ngủ hoặc thiếu ngủ thì sẽ ảnh hưởng đến sức khỏe, học tập và công tác. Trẻ em và các bạn mới lớn, hệ thống thần kinh tuy hoàn thiện nhưng chưa hoàn toàn trưởng thành, càng nên bảo đảm cho giấc ngủ được đầy đủ. Như vậy, mỗi ngày ngủ bao nhiêu lâu thì mới được coi là hợp lý? Nguyên tắc là tuổi càng nhỏ, yêu cầu thời gian ngủ càng nhiều. Bình thường người trưởng thành mỗi ngày phải có 8 tiếng để ngủ; học sinh trung bình mỗi ngày cần phải ngủ 8-9 tiếng; học sinh tiểu học cần phải ngủ 9-10 tiếng. Ngoài ra trong tình trạng lao động thể lực hoặc dùng đầu óc quá nhiều, thời gian ngủ cũng nên tăng lên cho thích hợp. Mỗi ngày sau bữa cơm trưa, tốt nhất nên có một khoảng thời gian ngắn để ngủ, nhất là vào mùa hè nên sắp xếp một thời gian nhất định để ngủ trưa.

Bộ tư lệnh tối cao trong cơ thể || Bách Khoa Tri Thức || Khám phá thế giới